Dalej chłopcy, dalej żywo
(Śpiew włościan krakowskich z 1794 r.)
Давай, хлопцы, давай живо
(Песнь краковских крестьян 1794 года)

Dalej chłopcy, dalej żywo,
otwiera się dla nas żniwo,
rzućwa pługi, rzućwa radło,
trza wojować, kiej tak padło.
Niechaj baba gospodarzy,
niech pilnują roli starzy;
my parobcy, zagrodniki,
rzućwa cepy, bierzwa piki.

Albośwa jacy,
jeno chłopcy krakowiacy,
harda w nas dusza,
nie boim się Rusa, Prusa!
Dość nas uciskali,
nie ścierpiwa krzywdy dalej,
chwyćwa za obuszki,
pójdźwa wszyscy do Kościuszki.

Dalej chłopcy, dalej żywo...






Pieśń Dalej chłopcy, dalej żywo pochodzi z wystawionego w 1880 roku w Krakowie melodramatu Władysława Ludwika Anczyca (1823—1883) Kościuszko pod Racławicami z muzyką Kazimierza Hofmana (1842—1911).

Tekst tej pieśni nie jest dziełem autora sztuki, lecz został przez niego zapożyczony z dwóch pieśni ludowych. Część pierwsza (8 wersów) pochodzi z autentycznej pieśni kosynierów śpiewanej w czasach kościuszkowskich na melodię mazura. Dalszy fragment, rozpoczynający się od słów „Albośwa jacy", to z kolei początkowy fragment innej znanej pieśni krakowskiej.

Melodia Kazimierza Hofmana, utrzymana w rytmie pełnego wigoru krakowiaka, trwale związała się z dawnymi tekstami pieśni, odsuwając w zapomnienie pierwotne melodie, z którymi były one początkowo śpiewane.

Krakowiak ten był ulubioną pieśnią żołnierzy I Dywizji Wojska Polskiego im. Tadeusza Kościuszki. Znakomity reżyser Leon Schiller włączył go do własnej inscenizacji Krakowiaków i Górali.

Maria Wacholc. Śpiewnik polski. Wydanie I. Kraków 2002, Oficyna Wydawnicza «Impuls», p. 40-42.

Песня «Вперед, братцы, вперед живо» происходит из поставленной в 1880 году в Кракове мелодрамы Владислава Людвика Анчица (1823-1883) «Костюшко под Рацлавицами» с музыкой Казимежа Хофмана (1842—1911).

Текст этой песни не принадлежит автору пьесы. Он был заимствован из двух народных песен. Первая часть (8 строк) происходит из подлинной песни косиньеров, исполнявшейся во время восстания Костюшки на мелодию мазурки. Следующий фрагмент, начинающийся со слов „Albośwa jacy" — это начальный фрагмент другой известной краковской песенки.

Мелодия Казимежа Хофмана, выдержанная в ритме жизнерадостного краковяка, прочно связалась со старыми текстами песни, вытеснив мотивы, на которые они первоначально исполнялись.

Этот краковяк был любимой песней солдатов I Дивизии Войска Польского им. Тадеуша Костюшко.

Известный режиссер Леон Шиллер (1887-1954) включил его в 1929 году в свою постановку оперы «Мнимое чудо, или Краковцы и гурали» («Cud mniemany czyli Krakowiacy i Górale»). Опера (либретто и постановка Войцеха Богуславского, музыка Яна Стефани) впервые была поставлена 1 марта 1974 года в варшавском Национальном театре - за три недели до того, как Костюшко поднял восстание в Кракове. После трех показов она была запрещена царской цензурой. Богуславский вывез оперу во Львов, где летом 1796 года представил в амфитеатре, а через несколько лет спектакль значился на афишах в Вильно, Минске, Кракове, Люблине, Познани и Гродно. После 1846 года исчез со сцены, пока его не восстановил Шиллер на столетие смерти Богуславского. Премьера Шиллера прошла на рыночной площади Старего Мяста в Варшаве.


Владислав Людвиг Анчиц (Władysław Ludwik Anczyc, псевдоним Kazimierz Góralczyk, 12 декабря 1823, Вильно - 28 июля 1883, Краков) – поэт, драматург, издатель, переводчик, общественный деятель. Участник Краковского восстания 1846 года. В дни Январского восстания 1863-1864 гг. издавал в Варшаве повстанческие журналы "Kosynier" и "Partyzant". С 1875 - владелец типографии в Кракове.


ВАРИАНТЫ (2)

1. Pobudka krakusów
(Побудка кракусов)

Słowa: Władysław Ludwik Anczyc

1. Dalej, chłopcy, dalej żywo!
Otwiera się dla nas żniwo,
Rzućwa pługi, rzućwa radło,
Trza wojować, kiej tak padło.
Niechaj baba gospodarzy,
Niech pilnują roli starzy,
My parobcy, zagrodniki,
Rzućwa pługi, weźwa piki!

Refren:
Albośwa to jacy
Jeno chłopcy Krakowiacy!
Harda u nas dusa,
Nie boim się Rusa, Prusa!
Dość nas natyrpali,
Bijwa Prusów i Moskali.
Bierzwa za obuszki,
Pójdźwa wszyscy do Kościuszki!

2. Bierzwa kosy, bierzwa dzidy,
Otrząśnijwa się z tej biedy, —
Bijwa wszyscy wraz Moskali,
Bo nas się dość natyrpali!
Nauczwa szołdrę nygusa,
Że i w nas jest polska dusa, —
Jeszcze nasza polska kosa
Potrafi im utrzeć nosa!

Ref: Albośwa...

3. Wymłócim ich jako snopy, —
Cóż to? bośwa to nie chłopy?
Już ich strzelali za katy
Przy Słomnikach nasze braty.
Zsiekli, skłuli, zmordowali,
Harmaciska odebrali,
Odebrali konie, bryki,
Dukaciska i rubliki.

Ref: Albośwa...

4. Jeszcze i nam Bóg poszczęści,
Nie żałujwa na nich pięści;
Mamy ręce po pięć palców,
Bijwa dobrze tych zuchwalców!
Poprzedajwa woły z wozem,
Śpieszwa wszyscy za obozem, —
Poprzedajwa i poduszki,
A przystajwa do Kościuszki!

Ref: Albośwa...

Из "Википедии"

Кракусы - жители краковских земель.


2. Nr. 47.

Śpiew włościan krakowskich z r. 1794
(Песнь краковских крестьян 1794 года)

Dalej chłopcy, dalej żywo,
Otwiera się dla nas żniwo,
Rzućwa pługi, rzućwa radło,
Trza wojować kiej tak padło.
Niech kobieta gospodarzy,
Niech pilnują roli starzy;
Му parobcy, zagrodniki,
Rzućwa серу, bierzma piki!

Bierzma kosy, bierzma dzidy,
Otrząśnijma się z tej biedy.
Bijma wszyscy wraz Moskali,
Во nas się dość natyrali!
Nauczma szołdrę nygusa,
Że i w nas jest polska dusza;
Jeszcze nasza polska kosa
Potrafi im utrzeć nosa.

Wymłócim ich jako snopy —
Cóż to? bośmy to nie chłopy?
Już ich strzelali za katy,
Przy Słomnikach nasze braty.
Zsiekli, skłuli, zmordowali,
Harmaciska odebrali,
Odebrali konie, bryki,
Dukaciska i rubliki.

А ci, со byli żwawymi,
Pozostali starszymi;
Głowacki, со był Bartosem,
Chodzi teraz jak pan z trzosem.
I Gwizdzickiemu niczego -
Nie dalkośby i nam tego.
Hejno chłopcy, pójdźma i ma.
Naszej się krzywdy pomścima.

Jeszcze i nam Bóg poszczęści,
Nie żałujmy na nich pięści;
Mamy ręce ро pięć palców,
Bijma dobrze tych zuchwalców.
Poprzedajma woły z wozem,
Spieszmy wszyscy za obozem,
Poprzedajma i poduszki,
А przystajma do Kościuszki.




Jeszcze Polska nie zginęła! Pieśni patryotyczne i narodowe. Zebrał Francisek Barański. New York, N.Y., The Polish Book Importing Co., Inc., 1944. - без подписи