 |
Pierwsza kadrowa
(Первая кадровая)
Melodia ludowa
Słowa: Tadeusz Ostrowski - «Oster»
Raduje się serce,
Raduje się dusza,
Gdy pierwsza kadrowa
Na wojenkę rusza.
Ojda, ojdadana,
Kompanio kochana,
Nie masz to jak pierwsza, nie!
Chociaż do Warszawy
Mamy długą drogę,
Аlе przejdziem migiem,
Вуlе tylko "w nogę".
Ojda, ojdadana...
Choć Moskal psiawiara
Drogę nam zastąpi,
То kul z mannlichera2
Nikt mu nie poskąpi.
Ojda, ojdadana...
А gdyby się długo
Opierał psiajucha,
Każdy z nas bagnetem
Trafi mu do brzucha.
Ojda, ojdadana...
Kiedy pobijemy
Po drodze Moskali,
Ładne warszawianki
Będziem calowali.
Ojda, ojdadana...
A jak się szczęśliwie
Zakończy powstanie,
To pierwsza kadrowa
Gwardiją zostanie.
Ojda, ojdadana...
A więc piersi naprzód,
Podniesiona głowa,
Bośmy przecież pierwsza
Kompania kadrowa.
Ojda, ojdadana...
"Wiadomości Polskie", 1915, nr 24 z 4 IV, s. 8—9
mel. — Zbyszko W. Mroczek, Muza Legionów Polskich 1914-1915. Oryginalne śpiewy i śpiewki wojenne z melodyami zebrał..., Kraków 1916, s. 15—16
por.: Polskie pieśni wojenne i piosenki obozowe, zebrał Ad(am) Z(agórski), Piotrków 1915, s. 55—56 (pt. Pierwsza kadrowa); Wacław Biernacki-"Kostek", Marsze i piosenki Brygady Piłsudskiego, Kraków 1915, s. 4—5 (pt. Kadrówka); Zbyszko W. Mroczek, Muza Legionów Polskich 1914-1915, Kraków 1916, s. 15—16 (pt. Pieśń pierwszej kompanii kadrowej); Stanisław Łempicki, Adam Fischer, Polska pieśń wojenna. Antologia poezyi polskiej z roku wielkiej wojny, wydali..., Lwów 1916, s. 186—187 (pt. Raduje się serce...)
W artykule Narodziny Kadrówki zamieszczonym w specjalnym numerze "Muzyki" (1935, nr 5—7) żołnerz Kompanii Kadrowej Wacław Łęcki-"Graba" wspominał okoliczności powstania popularnej piosenki: "Nосą z 5 na 6 sierpnia wyszliśmy, mijając pod parkiem Jordana salutującego w milczeniu Komendanta. Niepewność skończyła się niebawem: u końca parku zamiast pod Kopiec Kościuszki skręciliśmy w prawo — w stronę granicy. Cicho obchodziliśmy Kraków, gdzie mogli nas zatrzymać Austriacy. Gdzieś koło Prądnika zatrzymał nas jadący bryczką nasz 'intendent', obecny gen. Litwinowicz i uraczył bułkami i kiełbasą nasze puste od wczoraj żołądki. Nastrój poważny poweselał, rozłożyliśmy się na trawe, а na środek drogi, zagryzając bułkę, wystąpił Oster i z miejsca zaśpiewał nam piosenkę, która tak oddawała nasz nastrój w tej chwili, że raz podchwycona już nie zeszła z ust kompanii naszej i obiegła rychło pułk cały i całe Legiony... А melodia pieśni? Nie nastarcza ona żadnych problemów. Tekst ulożony został do znanej i śpiewanej w Strzelcu melodii andrusowskiej piosenki znad Wisły: Siwa gąska, siwa, po Dunaju pływa."
W tym samym artykule Wacław Łęcki-"Graba" przyznał się do autorstwa dwóch zwrotek: szóstej (" А gdy się szczęśliwie zakończy powstanie") oraz ostatniej (Zbyszko W. Mroczek, Muza Legionów Polskich 1914-1915. Kraków 1916, s. 17):
Może by nas wcale nie bolały nogi,
Gdyby komendanci nie skracali drogi.
(1) — Pierwsza Kompania Kadrowa — Pierwszy od 1863 г. oddzial WP, sformowany do bezpośredniej walki z zaborcami w wyniku mobilizacji oddziałów Związku Strzeleckiego oraz Polskich Drużyn Strzeleckich, ogłoszonej przez Józefa Piłsudskiego. Oddział tworzony w krakowskich Oleandrach (pawilon powystawowy) 3 VIII 1914 г., wyruszył 6 VIII (о godz. 3.30) i о godzinie 9.45 przekroczył w Michałowicach granicę Królestwa z zadaniem wywolania tam powstania antyrosyjskiego. Do dzisiaj nie udało się ustalić dokładnego stanu liczbowego "Kadrówki". Tadeusz Kasprzycki w swoich wspomnieniach przytoczył listę 144 kadrowiaków (bez patrolu Beliny), natomiast Wacław Sieroszewski mówił о 98 strzelcach i 74 drużyniakach (razem 172 osoby). Kompanią dowodził Tadeusz Kasprzycki, dowodcami plutonów byli: Kazimierz Piatek-"Herwin" (I pluton), Henryk Paszkowski-"Krok" (II), Stanisław Burhardt-"Bukacki" (III) i Jan Kruszewski-"Kruk" (IV).
9 VIII w Książu Wielkim do oddziału dołączył batalion strzelecki dowodzony przez Mieczysława Neugebauera-"Norwida". Tak powiększony oddział wszedł ostatecznie w skład 1 рр jako III batalion (dowódca Edward Rydz-"Śmigly").
(2) — mannlicher — karabin powtarzalny, odtylcowy, pięciostrzałowy, konstrukcji austriackiej (Ferdynand Mannlicher 1848—1904), stanowiący podstawowe uzbrojenie pojedynczego żołnierza armii austro-węgerskiej.
A gdy na wojenkę szli Ojczyźnie służyć. Pieśni i piosenki żołnierskie z lat 1914-1918. Antologia. Opracował Adam Roliński, Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1989.
ВАРИАНТ
Raduje się serce
(Радуется сердце)
Raduje się serce,
raduje się dusza,
gdy Pierwsza kadrowa
na wojenkę rusza.
Oj, da, oj da, dana
kompanio kochana,
nie masz to jak Pierwsza, nie!
Więc do przodu piersi,
i do góry głowa,
bośmy przecież Pierwsza
kompania kadrowa!
Oj da, oj da, dana...
А gdy się szczęśliwie
zakończy powstanie
to Pierwsza kadrowa
Gwardyją zostanie.
Oj da, oj da, dana...
О mój rozmarynie. Śpiewnik 1914-1939 / Wybór i opracowanie Marek Sart. Wydawnictwo Fuga, Warszawa, 1988.