 |
Marsz Obozovy
Hasło Wojska Polskiego
(Лагерный марш
Сигнал Войска Польского)
Muzyka Karola Kurpińskiego
Słowa Andrzeja Słowaczyńskiego
Bracia, do bitwy nadszedł czas,
Trąba wojenna wzywa nas.
Do boju! Do boju!
Pospeszajmy wraz!
Zdradny sąsiad myśl natężył,
Jakby zniszczyć polskie plemię?
Wziął w opiekę, uciemiężył,
Rwał na części naszą ziemię.
W mściwą dłoń
Chwyćmy broń,
Zniknie moc tyrana.
Bij, śpiewaj о wolności,
А przy nas wygrana!
Każdy odważnie czoło staw!
Idźmy w obronie naszych praw!
Do boju! Do boju!
Za świętość naszych praw!
Srodze przemoc nas gnębiła,
Podeptano nasze prawa,
Ojców naszych, nasza sława,
Pośmiewiskiem wrogów była.
W mściwą dłoń...
Precz stąd tyranie, precz stąd, precz!
Bracia, wolności wznieśmy miecz!
Do broni! Во broni!
Za wolność wznieśmy miecz!
Ufność znikła między nami.
Nagradzano przeniewierstwa,
Otaczano nas szpiegami,
Uprawiano fałsz i zdzierstwa.
W mściwą dłoń...
Roty najezdników trzeba znieść,
Litwie odzyskać wolność, cześć.
Do Litwy! Do Litwy!
Odzyskać Litwie cześć!
Litwa dotąd jarzmo dźwiga,
Wróg tam pastwi się bezkarnie -
Jakież serce się nie wzdryga
Na bezprawia, na męczarnie.
W mściwą dłoń...
Tekst pieśni napisał w nocy z 1 na 2 lutego 1831 roku uczestnik powstania listopadowego, dziennikarz, poeta i geograf Andrzej Słowaczyński. Utwór ten został poświęcony "na dzień odjazdu Naczelnego Wodza ze stolicy do obozu" (dowódca powstania, Józef Chłopicki miał odjechać do obozu wojennego pod Olszynką Grochowską). Muzykę do tego tekstu, na głosy solowe, chór i orkiestrę skomponował dyrektor warszawskiej sceny operowej, Karol Kurpiński. (Jest to jego jedna z ośmiu pieśni powstańczych, jakie w tym czasie stworzył, które były - "ku pokrzepieniu serc" - wykonywane podczas przerw lub po zakończeniu spektakli operowych.)
Marsz obozowy został ро raz pierwszy zaśpiewany w Teatrze Narodowym, podczas przedstawienia operowego dyrygowanego przez Karola Kurpińskiego - 8 lutego 1831 roku, z okazji odjazdu generała Chłopickiego z Warszawy.
Pierwsze takty melodii tej pieśni stały się w ХХ wieku hasłem Wojska Polskiego (wykonywanym do dziś przez trębaczy wojskowych).
***
Karol KURPIŃSKI (1785-1837), kompozytor, pedagog, dyrygent, publicysta muzyczny (założyciel pierwszego polskiego pisma muzycznego - "Tygodnik Muzyczny"), dyrektor opery narodowej. Czołowy przedstawiciel polskiego preromantyzmu muzycznego, najwybitniejszy twórca operowy przed Moniuszką, autor wielu pieśni patriotycznych i religijnych. Skomponował m.in. Warszawiankę (sł. С. Delavigne, tłum. К. Sienkiewicz) i Marsz obozowy (sł. А. Slowaczyński).
Andrzej (Jędrzej) SŁOWACZYŃSKI (1805 - ро 1847), poeta, dziennikarz, geograf, statystyk, uczęstnik powstania listopadowego. Po upadku powstania wyemigrował do Paryża, gdzie wydawał "Tygodnik Emigracji Polskiej" (1833-37); był autorem pierwszego polskiego słownika geograficznego Polska w kształcie dykcjonarza historyczno-statystyczno-geograficznego opisania (1833-38); w 1844 przygotował do wydania Atlas krain polskich. Jest autorem tekstów pieśni powstanczych m.in. Marsza obozowego (muz. К. Kurpińskiego).
Wacław Panek. Hymny polskie. Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1997.
Песня Ноябрьского восстания 1830-31 гг. (powstanie listopadowe), первоначальный текст написан в ночь с 1 на 2 февраля 1831 г. участником восстания журналистом, поэтом и географом Анджеем Словачиньским (Andrzej Słowaczyński) для дня отъезда верховного главнокомандующего Юзефа Хлопицкого в войсковой лагерь под Ольшинкой Гроховской. Музыку (для солиста с хором и оркестром) написал директор Варшавской оперы Кароль Курпиньский. Исполнен по поводу отъезда Хлопицкого во время оперного спектакля в Национальном Театре 8 февраля 1831 г. Дирижировал Курпиньский.
В XX веке первые такты мелодии песни стали сигналом Войска Польского, и его до наших дней исполняют войсковые трубачи.
Ноябрьское восстание 1830-1831 гг. в Польше
(Powstanie Listopadowe)
В 1829-30 гг. по Европе прокатилась волна восстаний: в 1829 г. Греция добилась автономии от Турции, 1830 г. - июльская революция в Париже и бельгийское восстание против голландского господства.
29 ноября 1830 г. в Варшаве группа повстанцев из Школы пехотных подхорунжих во главе с подпрапорщиком Петром Высоцким атаковала резиденцию наместника Польши великого князя Константина Романова, но князю удалось бежать. В городе установилась диктатура генерала Юзефа Хлопицкого. 13 декабря 1830 г. сейм призвал к народному восстанию, однако Хлопицкий отказался подписать призыв. 25 января 1831 г. сейм объявил об отмене подчинения Польши русскому императору.
Польша (та ее часть, что входила в состав Российской империи) имела на тот момент самостоятельную регулярную армию численностью 27 тыс. человек при 97 орудиях. После мобилизации армия выросла до 57 тыс. человек и 140 орудий. Российский император Николай I двинул против Польши армию в 115 тыс. человек при 336 орудиях. 26 мая 1831 г. польские войска были разбиты под Остролекой, от польской армии осталось 52 тыс. 6 сентября пала Варшава. Основная часть сохранившихся польских войск 5 октября ушла в Пруссию. До 9 октября сопротивлялся Модлин, до 21 октября - Замостье. После разгрома восстания началась "Великая эмиграция" - порядка 8-9 тыс. поляков покинули край.
ВАРИАНТ
Bracia do bitwy
(Братья, до битвы)
Bracia do bitwy nadszedł czas,
trąba do boju wzywa nas,
do boju! do boju!
Pośpieszajmy wraz!
Zdradny sąsiad myśl natężył,
jakby zniszczyć polskie plemię,
wziął w opiekę, uciemiężył,
rwał na części naszą ziemię.
W młodą dłoń, chwyćmy broń,
zniknie moc tyrana!
Bij, śpiewaj о wolności,
а przy nas wygrana!
Każdy odważnie czoło staw!
Idźmy w obronie naszych praw,
Do boju! do boju!
Za świętość naszych praw!
Srodze przemoc nas gnębiła,
podeptano nasze prawa,
ojców naszych, nasza sława
pośmiewiskiem wrogów była.
W mściwą dłoń...
Precz stąd tyranie, precz stąd, precz!
Bracia, wolności wznieśmy miecz!
Do broni! do broni!
Za wolność wznieśmy miecz!
Ufność znikła między nami,
nagradzano przeniewierstwa,
otoczono nas szpiegami,
uprawiano fałsz i ździerstwa.
W mściwą dłoń...
О mój rozmarynie. Śpiewnik 1914-1939 / Wybór i opracowanie Marek Sart. Wydawnictwo Fuga, Warszawa, 1988.
Многоголосие:
Jeszcze Polska nie zginęła! Pieśni patryotyczne i narodowe. Zebrał Francisek Barański. New York, N.Y., The Polish Book Importing Co., Inc., 1944.