Warszawianka
(Варшавянка 1905 года)
Muzyka: kompozytor nieznany
Słowa: Wacław Święcicki
Śmiało podnieśmy sztandar nasz w górę,
Choć burza wrogich żywiołów wyje,
Choć nas dziś gnębią siły ponure,
Chociaż niepewne jutro niczyje...
O, bo to sztandar całej ludzkości,
To hasło święte, pieśń zmartwychwstania,
To tryumf pracy, sprawiedliwości,
To zorza wszystkich ludów zbratania!
Naprzód, Warszawo!
Na walkę krwawą,
Świętą a prawą!
Marsz, marsz, Warszawo!
Dziś, gdy roboczy lud ginie z głodu,
Zbrodnią w rozkoszy tonąć jak w błocie,
I hańba temu, kto z nas za młodu,
Lęka się stanąć choć na szafocie!
O, nie bez śladu każdy z tych skona,
Co życie sprawie oddają w darze,
Bo nasz zwycięski śpiew ich imiona
Milionom ludzi kuczci przekaże!
Hurra! Zerwijmy z carów korony,
Gdy ludy dotąd chodzą w cierniowej,
I w krwi zatopmy nadgniłe trony,
Spurpurowiałe we krwi ludowej!
Ha! Zemsta straszna dzisiejszym katom,
Co wysysają życie z milionów!
Ha! Zemsta carom i plutokratom,
A przyjdzie żniwo przyszłości plonów!
1879
«Варшавянка» Вацлава Свенцицкого (правильнее было бы Швенчицкого, но такое русское написание установилось) - одна из самых популярных в 20 веке революционных песен. Сложена на мотив песни польского Январского восстания 1863-1864 гг. «Марш зуавов» на слова Владимира Вольского (взят поздний вариант ее мелодии, устоявшийся после поражения восстания). Из песни Вольского перешел и припев, в оригинале звучавший так:
Marsz, marsz, Żuawy,
Na bój, na krwawy,
Śwjęty, а prawy -
Marsz Żuawy — marsz!
Впервые опубликована в нелегальном журнале "Proletariat", 1883, №1. Широкую популярность получила во время массовой первомайской демонстрации 1905 года в Варшаве, после чего за ней закрепилось название "Варшавянка 1905 года".
Русский текст создан в 1897 году Глебом Кржижановским, вслед за ним переведена и на другие языки Российской империи. В годы гражданской войны в Испании 1936-39 гг. была популярна испанская версия - «A las barricadas!». Есть версия на эсперанто - "Al la barikadoj".
В Польше существуют и другие песни с заглавием "Варшавянка". Наиболее известна в самой Польше "Варшавянка 1831 года", сложенная в ходе Ноябрьского восстания 1830-31 гг. (музыка Кароля Курпиньского, слова Казимира Делавиня в переводе Кароля Сенкевича) - после обретения страной независимости в 1918 году она претендовала на роль государственного гимна. См. также "Варшавянку" на слова Константина Гашиньского, также времен Ноябрьского восстания. Но в России название "Варшавянка" ассоциируется прежде всего с песней Свенцицкого.
ВАРИАНТ
Naprzód Warszawo!
(Вперед, Варшава!)
Śmiało podnieśmy sztandar nasz w górę!
Choć burza wrogich żywiołów wyje,
Choć nas dziś gnębią siły ponure,
Chociaż niepewne jutro niczyje...
O! bo to sztandar całej ludzkości,
To hasło święte, pieśń zmartwychwstania!
To tryumf pracy - sprawiedliwości,
To zorza wszystkich ludów zbratania!
Naprzód Warszawo!
Na walkę krwawą,
Świętą a prawą!..
Marsz, marsz Warszawo!..
Dziś, gdy roboczy lud ginie z głodu,
Zbrodnią w rozkoszy tonąć jak w błocie
I hańba temu, kto z nas za młodu,
Lęka się stanąć choć na szafocie!
Nikt za ideę nie ginie martnie,
Z czasem zwycięża Chrystus Judasza!
Niech święty zapał młodość ogarnie,
Choć wielu padnie - lecz przyszłość nasza!..
Naprzód Warszawo! i t. d.
Hurra!.. zerwijmy z carów korony!
Gdy ludy dotąd chodzą w cierniowej -
I w krwi zatopmy spróchniałe trony,
Spurpurowione we krwi ludowej!..
Ha!.. zemsta straszna dzisiejszym katom,
Co wysysają życie z milionów!..
Ha!.. Zemsta carom i plutokratom!..
A przyjdzie żniwo przyszłości plonów!..
Jeszcze Polska nie zginęła! Pieśni patryotyczne i narodowe. Zebrał Francisek Barański. New York, N.Y., The Polish Book Importing Co., Inc., 1944. - без подписи.